Pomidory to jedne z najpopularniejszych warzyw uprawianych w ogrodach i na działkach. Są smaczne, zdrowe i uniwersalne w kuchni. Aby cieszyć się obfitymi plonami pomidorów, trzeba jednak wiedzieć, kiedy i jak je siać i sadzić. W tym artykule podpowiemy Ci, jak przygotować rozsadę pomidorów i kiedy ją wysadzić na miejsce stałe.
Siew Pomidorów
Pomidory należą do roślin ciepłolubnych i długowiecznych. W naszym klimacie nie są w stanie przetrwać zimy w gruncie, dlatego uprawia się je jako rośliny jednoroczne. Ponadto potrzebują długiego okresu wegetacyjnego, aby wydać dojrzałe owoce. Dlatego najlepszym sposobem na uprawę pomidorów jest siew nasion na rozsadę i późniejsze sadzenie jej na grządki lub do skrzynek.
Na produkcję rozsady potrzeba 50-60 dni. Rośliny powinny być gotowe do przeniesienia na miejsce docelowe w drugiej lub trzeciej dekadzie maja, dlatego siew pomidorów przeprowadza się na przełomie marca i kwietnia. Można to zrobić wcześniej, ale wtedy trzeba zapewnić roślinom odpowiednie warunki świetlne i temperaturowe.
Siew pomidorów wykonuje się w skrzynkach lub doniczkach z lekką i żyzną ziemią. Nasiona wysiewa się płytko, na głębokość około 0,5 cm, i przykrywa cienką warstwą ziemi lub torfu. Po posianiu ziemię należy zwilżyć i przykryć folią lub szkłem, aby utrzymać wilgoć i ciepło. Skrzynki lub doniczki ustawia się w ciepłym i jasnym miejscu, np. na parapecie lub w ogrzewanej szklarni.
Po kilku dniach nasiona zaczną kiełkować. Wtedy należy zdjąć folię lub szkło i zapewnić roślinom odpowiednie warunki do wzrostu. Optymalna temperatura dla rozwoju pomidorów wynosi 18-22°C w dzień i 15-18°C w nocy. Rośliny powinny mieć też dostateczną ilość światła – jeśli jest za mało, można je doświetlać lampami specjalnymi.
Pikowanie Pomidorów
Kiedy rośliny wyrosną na około 10 cm i wytworzą pierwsze liście właściwe, można je pikować, czyli przenieść do większych pojemników. Można to zrobić w dwóch etapach: najpierw przenieść rośliny do małych doniczek o średnicy około 8 cm, a po kilku tygodniach do większych doniczek o średnicy około 12 cm. Można też od razu przenieść rośliny do większych doniczek, ale wtedy trzeba uważać, aby nie uszkodzić korzeni. Pikowanie pomidorów wykonuje się ostrożnie, chwytając rośliny za liście lub łodygę. Należy unikać uszkodzenia.
Sadzenie Pomidorów w Gruncie
Kiedy rozsada pomidorów jest już odpowiednio wyrośnięta i zahartowana, można ją wysadzić na miejsce stałe. Najlepszym terminem sadzenia pomidorów jest termin po 15 maja, gdy minie już niebezpieczeństwo wiosennych przymrozków. Sadzonki pomidorów powinny być sadzone w dzień pochmurny, ale do nagrzanej ziemi – wtedy rozsada lepiej się przyjmie.
Sadzenie pomidorów w gruncie wykonuje się następująco:
- wyznaczamy rzędy, zachowując dystans między roślinami od 35 do 50 cm;
- maksymalna liczba roślin na metrze kwadratowym to cztery sadzonki;
- wykopujemy dołki, w których umieszczamy korzenie pomidorów tak, aby te nie były załamane i zwinięte;
- korzenie przysypujemy ziemią delikatnie i warstwowo ją ugniatając;
- sadzonki podlewamy obficie i przykrywamy je warstwą ściółki organicznej (np. słomą, trawą lub liśćmi), która zabezpieczy je przed wysychaniem i chwastami.
Pomidory można sadzić również w skrzynkach lub donicach na balkonie lub tarasie. Wtedy należy wybrać odmiany karłowe lub koktajlowe, które lepiej znoszą ograniczoną przestrzeń. Sadzonki umieszcza się w pojemnikach o pojemności co najmniej 10 litrów i zapewnia im odpowiednie podpory (np. paliki lub kratki). Pojemniki powinny być ustawione w słonecznym i osłoniętym miejscu.
Pielęgnacja Pomidorów
Aby pomidory dobrze rosły i owocowały, trzeba im zapewnić odpowiednią pielęgnację. Do najważniejszych zabiegów należą:
- podlewanie – pomidory potrzebują regularnego i obfitego podlewania, zwłaszcza w okresie kwitnienia i owocowania. Podlewa się je rano lub wieczorem, unikając zwilżania liści i owoców. Najlepiej podlewać je ciepłą wodą z deszczówki lub studni;
- nawożenie – pomidory są roślinami żernymi i wymagają częstego nawożenia. Nawozi się je co 2-3 tygodnie nawozami wieloskładnikowymi lub organicznymi (np. kompostem, obornikiem lub pokrzywą). Nawozy rozpuszcza się w wodzie i podlewa się nimi rośliny u nasady;
- uszczykiwanie pomidorów – ma na celu poprawę plonu i jakości owoców, ponieważ rośliny skupiają się na ich rozwoju, a nie na tworzeniu zbędnej zieleni. Uszczykiwanie pomidorów zapobiega też chorobom grzybowym, ponieważ poprawia cyrkulację powietrza między roślinami i zmniejsza wilgotność. Uszczykiwanie pomidorów należy wykonywać ostrożnie, aby nie uszkodzić głównego pędu i zawiązków owoców;
- choroby i szkodniki – pomidory są narażone na wiele chorób i szkodników, które mogą obniżyć plon i jakość owoców. Do najczęstszych chorób należą: zaraza ziemniaka, szara pleśń, alternarioza, antraknoza, mączniak prawdziwy, rak bakteryjny i inne. Do najczęstszych szkodników należą: mszyce, wciornastki, przędziorki, mączliki i inne. Aby zapobiegać chorobom i szkodnikom, należy stosować odpowiednią profilaktykę i ochronę roślin. Profilaktyka polega na: wyborze zdrowych i odpornych odmian pomidorów, zaprawianiu nasion przed siewem, dezynfekcji podłoża i narzędzi, zachowaniu właściwej odległości między roślinami, usuwaniu chorych i uszkodzonych części roślin, utrzymywaniu odpowiedniej wilgotności i temperatury powietrza i gleby, zwalczaniu chwastów i innych roślin żywicielskich patogenów i szkodników. Ochrona roślin polega na stosowaniu odpowiednich środków ochrony roślin (fungicydów, insektycydów, akarycydów itp.), zgodnie z zaleceniami producenta i terminami zabiegów. Należy również obserwować rośliny i reagować na pierwsze objawy chorób i szkodników.
Zbiór Pomidorów
Pomidory zbiera się wtedy, kiedy osiągną pożądany stopień dojrzałości. Zależy to od odmiany pomidorów i przeznaczenia owoców. Pomidory do spożycia na świeżo zbiera się w pełnej dojrzałości technologicznej lub konsumpcyjnej. Pomidory do przetworzenia zbiera się w dojrzałości technologicznej lub wcześniej. Dojrzałość technologiczna oznacza, że pomidory mają już właściwy kolor (np. czerwony), ale są jeszcze twarde. Dojrzałość konsumpcyjna oznacza, że pomidory są już miękkie i soczyste.
Pomidory zbiera się ręcznie lub mechanicznie. Ręczny zbiór jest bardziej pracochłonny, ale pozwala na selekcję owoców pod względem jakości i stopnia dojrzałości. Mechaniczny zbiór jest szybszy i tańszy, ale wymaga ujednolicenia dojrzałości owoców i ich odpowiedniego przygotowania do transportu.
Pomidory należy zbierać w suchą pogodę, najlepiej rano lub wieczorem. Owoce powinny być czyste i suche. Nie należy ich naciskać ani rzucać. Pomidory układa się w skrzynkach lub koszach w jednej lub dwóch warstwach. Przechowuje się je w chłodnym i ciemnym miejscu.
Pomidory to warzywa o wielu zaletach smakowych i zdrowotnych. Aby cieszyć się nimi przez cały sezon, trzeba jednak zadbać o ich prawidłową uprawę. Wymaga to trochę pracy i wiedzy, ale efekt jest wart zachodu.
